CH'ol ı tseltal ı tojol-ab'al ı tsotsil ı zoque ı español
Te’ säk ne maka kyotzä’kya’e ijpsko tumä febrero npoya
Mäja sänh jama ote’ tzame’is nye’ram
Sunyi ajk yojskuy ote’ tzame anhkimku wa’kokuyomo
Audio de la campaña DILM 2024
Tey kakpäpase México najsompä anhkimku, ijtuse metza’omopä anhkimku toto’omo tujkupä 2021 ame’omo, yäki tzyampa ke pyäjkitzyonhyapa jujtzye nyä’ijtyajuse ote’ tzapyajpapä kupkuyis myujsokutyam. ijtke’u eyapä, tzyakyajupä anhkimkuy ote’ tzapyapapä kupkuyis nye’ram sunyi wäkä ijrä ote’ tzame, yä tujku 2023 ame’omo, sunyi wäkä ona y tzamä ne’ ote’ram tijre sutpa tzamä, ijtusekoroya u ne’komoram, y te’ anhkimkuyomo wäkä nä’irä tumä kojkipoya wäjä tzyamjakpapä’is ote’ tzameram.
Tese’omo, tujku te’ INALI wäkä pyämi tzi’ä ote’ tzameram, y wäkä tzyamujsya’ä sone kenerampä ote’, wäkä mujsä pämipäjkya’ä te’ ote’ tzameram, y wäkä mujsä wewenaya’ä ‘yote’omoram yajk tij jurä. Yäse ne käjtuk, 2019 ame’omo, ONU-IS tzyapwätzäku kyojampapä majka ame’pä eyarampä mäja najsis ote pänis tzyameram, jujtzye kyojampase ote’ kupkuyistam. Mumu yä, pyäjkitzyonhke’u te’ INALI-IS, wäkä mujsä yajk yojsya’ä yä México najsomo, tey wäkä täjkä jujtzye kyojampase ne’pä ote’ tzamkuyis, tey täkäyu wäkä ijrä tzyapjakpapä’is ote’ tzameram tumä anhkimkuyomo.
Yempä inak ote’ tzapyajpapä’is y jyayapapä’is te’ ote’ wiyunhsebëre wäkä yajk yojsya’ä nye’ ote’ram, jin ijnak wanhjamyatä’i ja ijrä ijnak jurä wäkä kotzonhyatä’ä, tekoroyante jene ijnak yaksu ijspa ote’ tzapkuy. Tekoroyante yä jaye’omo, tzyamjame mijta mumu kejpase yä mayokuyomo 45/2021 de la CNDH, (2021), jurä tzyampamä ke mäja ko’anhkimoye’is wäkä sya’ä tumä wäbä kotzo’nhokyuy wäkä mujsä yajk yojsya’ä ote’ tzapyajpapä’is y jyayapapä’is te’ ote’ mumu yä mäja najsomo, wäkä janam yaksu tzäkyatä’ä pänis ‘yijtkutyam, jujtzye ne kyäwakäyajuse mumu jikä komujsoye’istam.
Te’ INALI-IS ne syaju ijsanhtzikuy y ne tzyäjkya’u yojskuy wäkä wiyunhse tu’kä ote’ tzapyapapä kupkukoroya, yäti jene ne tzyä’anhäya yojskuy komujsokukoroya (komujsku kätku y toto’ komujsku tzi’kuy) te’ ote’ tzapjakyapapä y ote’ jayapapä wäkä täjkä nyäyiram toto’omo ijtyajum nyäyiram ote’ tzamjakyapapä’is jayapä’is (PANITLI). Yempe ijnak mäja anhkimpapä’is ne tyunhtzi’u yä yojskuy, jin sunyi ne täjkä ote’ tzame amkimkuyomo jin ne pämipäjku käyi ne tzäyu, tekoroyante, yäti ne maku kyotzäjkya’e ote’ tzamyapapä kupkuyis jyamara, ne syutu sa’sa wäkä kijpsminä jujtzye wäkä nyä ijtya nye’ yanhkimkutyam ote’ tzamyapapä’ kupkuyis wäkä täjkä y keja mäja najsomopä anhkimkuyom, wäkä mujsä närunhayatä tumä ote’ tzapjakoye’is y tumä ko’onoye’is kyomujsyapapä’is nye’ ‘yijtkutyam y maka pyäjki wäkä ijrä, komujsoyeram tzyampapä’is ote’ tzame y kirawa ote’, wäkä tzyapmujsya wäkä ijrä ote’ tzapyajpapä anhkimku yojskuyomo, y wäkä mujsä kye’ya koyo’a yä mäja najsomopä ote’ tzamekoroya, wäkä jayä’ nenhejaye’ ote’ tzame’is nye’, wäkä ijrä tumä wäbä koyojkuy tzyäkyajpapä’is ote’ tzame’is yojskutyam.
Wäkä ijrä wäbä anhtu’mäkuy y kotzonhokuy ote’ tzapyapapä kupkujinh, anhkimku tyäjkjinh ijtpamä wa’kokuy, komusokukoroya, kupkupänis tyumkujinh nye’ yijtku’omorampä wäkä tzyäkya wäbä yojskuy yä México najsomo (2022-2032). Wäkä sunyi ajk yojsya ote’ tzame anhkimku wa’kokuyomo.